Opening jubileumtentoonstelling 75 jaar Zuiderzeemuseum

Hoe maak je een museum waar échte gebouwen en bruggen museumobjecten zijn?

Donderdag 1 juni vond in het binnenmuseum de opening plaats van de jubileumtentoonstelling 75 jaar Zuiderzeemuseum. Onder het toeziend oog van genodigden, heel veel oud-medewerkers en -vrijwilligers leidde gespreksleider Monique Ooms het feestelijke programma in goede banen. Een hoogtepunt van het openingsprogramma waren de interviews met Annelies Bouma, jongste dochter van Siebe Jan Bouma, de oprichter van het Zuiderzeemuseum en oud-medewerkers Thedo Fruithof en Victor Kersten. Zij keken terug op het ontstaan en de bouw van het buitenmuseum. Museumdirecteur Stephan Warnik blikte vooruit op de toekomst: “Het gekke is dat als ik vooruitkijk, ik juist hoop dat alles er zo uitziet als nu. Dat is onze bijzondere taak. De middelen die we daarvoor inzetten en de manier waarop we naar ons erfgoed kijken die moeten natuurlijk wel helemaal actueel zijn.” De tentoonstelling is vanaf 2 juni te bezoeken.

Annelies Bouma herinnert het zich nog als de dag van gisteren: haar vader achter de grote, schuine tekentafel voor het middelste raam op de bovenverdieping van hun huis aan de Havenweg in Enkhuizen. “Mijn zusje Maya en ik mochten elk een dakje rood inkleuren in de plattegrond, die nu op de kamer van de huidige museumdirecteur hangt. Mijn vader heeft met passie en veel volharding zijn droom waargemaakt.” Thedo Fruithof die 22 jaar bij het Zuiderzeemuseum werkte, onder meer als conservator, kijkt terug op een enerverende tijd. “De realisatie van het buitenmuseum was echt pionierswerk. Niets lag vast, alles werd gaandeweg ontdekt. Ik kreeg enorme vrijheid en droeg daarmee heel veel verantwoordelijkheid. Ik verdiepte me via boeken in de opbouw van dijken, de diepte van havens en de hellingshoeken van de scheepshelling.” Victor Kersten, is begonnen als metselaar en heeft in vele andere functies gewerkt. Hij werkte bijna 48 jaar voor het museum. “Ik heb met veel plezier aan veel panden en objecten restauratiewerk gedaan en ook veel tentoonstellingen gebouwd en ingericht. De laatste jaren heb ik als werkvoorbereider de plannen van aanpak geschreven voor restauratie van de museumpanden en deze werkzaamheden begeleidt. Met deze restauraties zijn de panden geborgd voor de toekomst.”

Bouwkundige puzzel
Hoe maak je een museum waar échte gebouwen en bruggen museumobjecten zijn? De tentoonstelling 75 jaar Zuiderzeemuseum geeft een kijkje achter de schermen en vertelt hoe dit lukte; over het jarenlang werken aan het perfecte plan en het vinden van draagvlak en steun, de intensieve zoektocht naar geschikte panden, de juiste interieurs en gebruiksvoorwerpen, het opmeten, uittekenen, demonteren, vervoeren en weer opbouwen van panden in het museum. Soms steen voor steen, maar later ook – spectaculair – in hun geheel. Laura Roscam Abbing, conservator van het museum en verantwoordelijk voor de inhoud van de tentoonstelling, is ontzettend blij met het eindresultaat: “Er valt over dit onderwerp zoveel interessants te vertellen, dat soms keuzes gemaakt moesten worden. We hebben een interessante rode draad gevonden – namelijk hoe het museum gebouwd is van idee tot eindresultaat, met oog voor toekomstig onderhoud – aangevuld met aansprekende, vaak persoonlijke voorbeelden.”

Open depot
Onder het mom wie wat bewaart, die heeft wat, brengt de tentoonstelling verrassende onderdelen van het depot in beeld. Elk woonhuis en bedrijfspand in het buitenmuseum heeft zijn eigen deur en dakpan. Zelfs aan de kleinste details is gedacht. Wat te denken van een deurknop in talloze uitvoeringen, een muizenval in meerdere varianten en verschillende petroleumstellen. Enorme voorraden bouwmaterialen en rekwisieten zijn nodig om het museum goed te bewaren voor de toekomst.

Audioverhalen en doe-opdrachten
Luister in de tentoonstelling naar audioverhalen van verschillende betrokkenen tijdens de opbouwjaren. Van grappige anekdotes tot de problemen waar je tegenaan liep en de lessen die geleerd zijn. Kinderen maken spelenderwijs kennis met de ontstaansgeschiedenis van het museum door het inrichten van een Hindelooper woonkamer en het bouwen van een eigen openluchtmuseum in de vorm van een kijkdoos. Maak kennis met de objecten uit het depot in het memoryspel.

Herinneringen delen
Het jubileum van het museum is aanleiding voor velen om herinneringen met elkaar te delen. Voor de opening van de jubileumtentoonstelling heeft het museum daarom oud-medewerkers en vrijwilligers uitgenodigd, om hierbij aanwezig te zijn. Zij bezochten niet alleen de tentoonstelling, maar haalden ook herinneringen op en praatten bij met oud-collega’s. Zo heeft Luc Vos als timmerman gewerkt tijdens de opbouw van het museum in de periode 1980-1990: “Ik ben er trots op, dat ik de betimmering van het koetshuis en de muziektent heb gemaakt.” Daarnaast vertelt Jacob Roosendaal dat hij van 1976 tot 1983 als smid en medewerker technische dienst heeft gewerkt: “Ik heb het siersmeedwerk gemaakt voor de huizen. Ook heb ik lantaarns van zink om het haventje heen gemaakt, deurklinken, muurankers, scharnieren en nog veel meer.” Bezoekers kunnen in de jubileumtentoonstelling hun eigen meest waardevolle herinnering delen op een Bord vol herinneringen.

Over het Zuiderzeemuseum
Het Zuiderzeemuseum verzamelt en beheert al 75 jaar erfgoed uit het voormalige Zuiderzeegebied. Het vertelt het verhaal van de Zuiderzee en verbindt daarbij het heden met het verleden op een toegankelijke wijze voor een divers publiek. Jong en oud wandelt hier honderd jaar terug in de tijd en komt in aanraking met de Zuiderzeecultuur. In de vaste tentoonstelling Zee vol verhalen duiken bezoekers in de verhalen over het leven aan de voormalige Zuiderzee. Het museum brengt ook de cultuurhistorische collectie op verrassende wijze samen met hedendaagse kunst, vormgeving en design. Kijk op zuiderzeemuseum.nl voor een overzicht van alle tentoonstellingen. Lonely Planet heeft het Zuiderzeemuseum opgenomen als ‘Top choice’ in haar internationale reisgids Best in travel 2022. Museumkids heeft het Zuiderzeemuseum wederom het predicaat ‘Kidsproof’ toegekend voor 2023.